Liban

Liban – „biser Mediterana“

Liban, jedna od najmanjih bliskoistočnih država nalazi se na prostoru istočnog Mediterana smeštena između Sirije i Izraela. Zauzima površinu od 10.400 km² i nastanjuje je 4.131.583 stanovnika. U populaciji dominira arapska zajednica (95%) s tim da se 59,7% stanovnika izjašnjava muslimanima (šiiti, suniti, druzi, alaviti ...) dok je 39% Libanaca hrišćanske veroispovesti (brojne hrišćanske grupe). Deo libanskih hrišćana sa ponosom ističe svoje feničansko poreklo i korene. U Libanu živi i velika skupina Jeremena koji čine 4% populacije. Libanci su mlad narod u demografskom pogledu obzirom da je prosečna starost Libanaca 30,9 godina i čak 39,6% populacije čine osobe starosti do 24 godine života. Država čiji je glavni grad Bejrut stekla je nezavisnost 1943. godine. Prethodno su bili pod otomanskom vlašću da bi nakon Prvog svetskog rata postali francuska mandatna teritorija. Ujedno se radi o prostoru sa značajnom istorijom koja seže u doba antike (Feničani, Asirci, Persijanci, Grci, Rimljani ...). Francuzi u okviru mandatne Sirije definišu teritoriju Libana 1920. godine. Zemlja se našla u brojnim turbulentnim fazama među kojima je najteže istorijsko iskustvo krvavi građanski međuvereski rat koji je trajao od 1975. do 1990. godine. Tada je donošenjem Povelje o nacionalnom pomirenju izvršena i poslednja ozbiljnija izmena ustava iz 1926. godine.  

predsednik Libana Salajman
photo: naharnet.com

Liban je republika na čelu sa predsednikom koji se bira na šestogodišnji mandat bez prava reizbora. Predsednika biraju članovi jednodomne skupštine („Madžlis al Nuvab") kojih ima ukupno 128. Mišel Salajman je izabran na poziciju predsednika 25.05.2008. godine. Za razliku od predsednika koji obavlja funkciju u punom kapacitetu premijer Nadžib Mikati je u ostavci od marta 2013. godine i trenutno Vlada vrši tehnički mandat. Zemlja je podeljena na 6 administrativnih celina tzv. mohafazaha.

posledice ratnog sukoba Hezbolaha i Izraela u Libanu
photo: alethonews

Politički život Libana je obeležen bremenitom prošlošću zemlje okružene dosta jačim susedima, Sirijom koja važi za zaštitnika Hezbolaha stacioniranog u Libanu, ali i Izraela koji je bio vojno prisutan na jugu Libana od 1982. do 2000. godine. Treba imati u vidu da je u Libanu bilo i sedište PLO-a od 1960ih pa sve do 1982 i intenziviranja sukoba sa Izraelom.  Sirija je vojno bila prisutna u Libanu kao ključni vojni faktor od 1976. pa sve do 2005. godine. 2006. godine došlo je i do izbijanja kratkotrajnog rata nakon eskalacije sukoba na relaciji Hezbolah – Izrael. Izraelska odmazda odnela je 1.100 života u Libanu a došlo je i do internog raseljavanja milion Libanaca. Sa druge strane nastradala su 42 Izraelca na severu Izraela. U Libanu veliki politički uticaj ima militantni šiitski politički pokret Hezbolah na čijem čelu se nalazi Hasan Nasralah. Jedan od najdugovečnijih libanskih premijera Rafik Hariri koji je Libanom vladao 10 godina (1992 – 1998; 2000 – 2004) nastradao je u atentatu 2005. godine što dosta govori o političkoj krhkosti Libana.

Bejrut, jedan od najlepsih bliskoistočnih gradova; Vivijan Mrad, jedna od najpopularnijih libanskih
pevačica koja je simbol modernog  liberalnog libanskog društva; tradicionalna libanska živopisna kuhinja

Ipak, Liban uspeva da odoli brojnim pritiscima moćnog okruženja i velikih sila čiji se interesi neretko sukobljavaju upravo na Bliskom istoku kom pripada Liban. Država u kojoj se nalazi živopisni Bejrut i država u kojoj raste prelepo drvo kedar koji je ujedno i simbol Libana ima relativno razvijenu tržišnu privredu sa dohotkom po stanovniku od 16.000 američkih $ u 2012. godini. Liban je u 2012. godini zabeležio privredni rast od 1,5% dok glavne privredne delatnosti obuhvataju turizam, bankarstvo, proizvodnju hrane, vina, nakita ... Za razliku od susednih arapskih država Liban se ne može pohvaliti naftnim rezervama i prinuđen je da privredni razvoj bazira na neergetskom sektoru odnosno na bankarstvu i turizmu. Obzirom na česte talase političke nestabilnosti jasno je da je Liban zemlja brojnih izazova ali i jedan od simbola orijentalnog duha koji svakako treba doživeti i uživati u čarima istočnog Mediterana. 

Branko Lazić, 16.10.2013.